سیما پرواز جام جم

استان البرز

استان البرز سی و یکمین استان ایران است . در جلسهٔ هیئت دولت در تاریخ 12 بهمن 1388 لایحهٔ تأسیس این استان تصویب و به مجلس شورای اسلامی فرستاده شد . در ادامه با تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ 1389/۴/7 استان البرز بطور رسمی شکل گرفت . در این طرح پیشنهادی کرج به عنوان مرکز استان درنظر گرفته شده‌ است . این شهر در 20 کیلومتری غرب تهران و در حوزهٔ استحفاظی استان تهران قرار گرفته بود که با جمعیتی بالغ بر 1٬614٬626 نفر ، چهارمین شهر پرجمعیت ایران پس از شهرهای تهران ، مشهد و اصفهان محسوب می‌گردد . همچنین محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور در تاریخ 22 مرداد 1389 در نامه‌ای به وزارت کشور قانون تأسیس استان البرز که در جلسهٔ علنی دوم تیر 1389 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده بود و شورای نگهبان نیز آن را تأیید کرده بود ، جهت اجرا ابلاغ کرد . نام این استان از رشته‌ کوه البرز گرفته شده‌ است که بخش مهمی از آن از شمال این استان می‌گذرد . در تاریخ 22 شهریور 1389 با حضور وزیر کشور ، استانداری البرز رسماً شروع به فعالیت نمود . عیسی فرهادی به‌ عنوان نخستین استاندار البرز انتخاب شده‌ بود . در آبان 91 پخش آزمایشی شبکه استانی البرز با روزانه 3 ساعت برنامه آغاز بکار کرد و با شروع سال 92 به روزانه 8 ساعت رسید . شبکه استانی البرز در روز چهارم خرداد 92 بصورت رسمی و با روزانه 10 ساعت برنامه بصورت رسمی افتتاح گردید . به دلیل اینکه در استان البرز از همه اقوام ایرانی ساکن هستند ، این شبکه به شبکه وحدت و همدلی لقب گرفت .

استان هرمزگان

استان‌ هرمزگان‌ با 8/68475 كيلومتر مربع‌ مساحت‌ در جنوب‌ ايران‌ و در شمال‌ خليج‌ فارس‌ قرار دارد . تنگه‌ هرمز يكي‌ از حساس‌ترين‌ و حياتي‌ترين‌ راه‌هاي‌ آبي‌ عصر حاضر در قلمرو سياسي‌ اين‌ استان‌ واقع‌ شده ‌است ‌. بندرعباس ‌، بندر لنگه ، ميناب ‌، رودان ‌، قشم‌ ، جاسك‌ ، حاجي‌ آباد و ابوموسي‌ شهرستان‌هاي‌ استان ‌هرمزگان‌ را تشكيل‌ مي‌دهند . بخش‌ عمده‌ استان‌ هرمزگان‌ را مناطق‌ كوهستاني‌ در برگرفته‌ است ‌.  رشته‌ كوه‌ زاگرس‌ از سمت‌ شمال‌ شرقي‌ به ‌جنوب‌ شرقي‌ استان‌ امتداد يافته‌ و به‌ تپه‌ ماهورهاي‌ آهكي ‌، شني‌ و به‌ زمين‌هاي‌ پست‌ ساحلي‌ موازي‌ خليج‌فارس‌ و درياي‌ عمان‌ منتهي‌ مي‌گردد . جمعیت استان در آبان‌ ماه‌ 1375 ، استان‌ هرمزگان‌ 1062155 نفر جمعيت‌ داشته‌ است‌ كه‌ از اين‌ تعداد 80/41 درصد در نقاط‌ شهري‌ و 74/57 درصد در نقاط‌ روستايي‌ سكونت‌ داشته‌ و بقيه‌ غير ساكن‌ بوده‌اند . نسبت‌ جنسي‌ جمعيت ‌استان‌ 106 است‌ .  تاريخ‌ استان‌ هرمزگان‌ با تاريخ‌ و جغرافياي‌ خليج‌ فارس‌ درهم‌ آميخته‌ است ‌. تاريخ‌ مكتوب‌ بندر هرمز از زمان‌ اردشير بابكان‌ آغاز مي‌شود . گروهي‌ معتقدند كه‌ آباداني‌ بندر هرمز بين‌ سال‌هاي‌ 241-211 ميلادي‌ روي ‌داده‌ و بعنوان‌ يكي‌ از مهم‌ترين‌ مراكز دادوستد شرق‌ معروف‌ شده‌ است ‌. در سال‌ 750-661 ميلادي‌ منطقه ‌خليج‌ فارس‌ جزو خلافت‌ امويه‌ و سپس‌ جزو خلافت‌ عباسي ، ميلادي 1285 – 750 ، بود . در اواخر قرن‌ هشتم‌ ميلادي‌ كه‌ دادوستدهاي‌ دريايي‌ رونق‌ به‌ سزايي‌ داشت ‌، گروهي‌ از مورخين‌ ، راه‌ دريايي ‌خليج‌ فارس‌ را با اهميت‌تر از جاده‌ معروف‌ ابريشم‌ و يا يك‌ مسير مهمي‌ از آن‌ مي‌دانند در سال‌ 1497 ميلادي ‌، براي‌ اولين‌ بار استعمارگران‌ غربي‌ به‌ فرمانروايي‌ «واسكودوگاما» در بنادر خليج‌ فارس‌ پياده‌ شدند .  در سال‌ 1506 ميلادي‌ ، پرتغالي‌ها بعنوان‌ حفاظت‌ منافع‌ پرتغال‌ در برابر تجار مصري‌ و ونيزي ‌، جزيره‌ هرمز را محاصره‌ كردند . بندر هرمز در اين‌ زمان‌ كليد تجاري‌ خليج‌ فارس‌ محسوب‌ مي‌شد و راه‌ ادويه‌ از كنار همين‌ بندر در تنگه‌ هرمز عبور مي‌كرد شاه‌ اسماعيل‌ صفوي‌ درصدد اعاده‌ مالكيت‌ ايران‌ بر هرمز بود كه‌ به‌ سبب‌ گرفتاري‌هاي‌ ناشي‌ از جنگ‌ با عثمانيان ‌، موفق‌ به‌ راندن‌ پرتغالي‌ها نشد و با آنها پيماني‌ منعقد نمود .  كه‌ طي‌ آن‌ تسلط‌ پرتغالي‌ها برخليج‌ فارس‌ تا مدتي‌ تثبيت‌ شد . اما شاه‌ عباس‌ بزرگ‌ به‌ كمك‌ انگليسي‌ها ، به‌ حاكميت‌ پرتغالي‌ها در جزيره‌ هرمز و خليج‌ فارس‌ خاتمه‌ داد در سال‌ 1004 (ه.ق‌) هلندي‌ها ، تجارتخانه‌اي‌ در بندرعباس‌ تاسيس‌ كردند و رقابت‌ بين‌ هلند و انگليس‌ شدت‌ يافت ‌. در اواخر دوره‌ سلطنت‌ شاه‌ صفوي ‌، دولت‌ ايران‌ به‌ لغو معافيت‌ گمركي‌ واردات‌ و صادرات‌ هلندي‌ها اقدام‌ كرد . دولت‌ ايران‌ به‌ هلندي‌ها اجازه‌ داد كه‌ در هر نقطه‌اي‌ از ايران‌ به‌ تجارت‌ ابريشم‌ اقدام‌ كنند .  در همين‌ زمان‌ هلندي‌ها ، دژ مستحكمي‌ را در نزديكي‌ تجارتخانه‌ خود در بندرعباس‌ احداث‌ نمودند ميرمهنا حاكم‌ جزيره‌ خارك‌ و بندر ريگ‌ به‌ بهانه‌ عدم‌ پرداخت‌ اجاره‌ بها ، در سال‌ 1765 به‌ هلندي‌ها حمله ‌برد و آنها را از خليج‌ فارس‌ بيرون‌ راند . پس‌ از اين‌ ماجرا انگليس‌ در خليج‌ فارس ‌، شيخ‌ نشين‌هاي‌ متعدد كوچكي‌ را ايجاد نمود تا از اتحاد آنها در مقابل‌ خود جلوگيري‌ كند خليج‌ فارس‌ بعد از جنگ‌ جهاني‌ اول‌ به‌ عنوان‌ مهم‌ترين‌ كانون‌ نفت‌ و منبع‌ مهم‌ رشد صنايع ‌، اهميت ‌اقتصادي‌ و استراتژيكي‌ مهمي‌ يافت ‌.  موقعيت‌ استراتژيكي‌ استان‌ هرمزگان‌ موجبات‌ توجه‌ ويژه‌ به‌ اين‌ منطقه‌ را براي‌ دولت‌ها و كشورهاي‌ خارجي‌ الزامي‌ ساخت . استان‌ هرمزگان‌ در ناحيه‌ گرم‌ و خشك‌ ايران‌ قرار گرفته‌ و آب‌ و هواي‌ نيمه‌ بياباني‌ دارد . هواي‌ نوار ساحلي‌ استان‌ در تابستان‌ها بسيار گرم‌ و مرطوب‌ و در زمستان‌ها بسيار معتدل‌ است ‌. نزولات‌ جوي‌ استان‌ اندك‌ است ‌. رطوبت‌ نسبي‌ در نواحي‌ ساحلي‌ بسيار بالاست‌ .

استان آذربایجان غربی

استان‌ آذربايجان‌ غربي‌ با احتساب‌ درياچه‌ اروميه‌ حدود 43660 كيلومتر مربع‌ مساحت‌ دارد و در شمال‌ غربي‌ ايران‌ قرار گرفته‌ است ‌. براساس‌ آخرين‌ تقسيمات‌ كشوري ‌، شهرستان‌هاي‌ اروميه ‌، بوكان ‌، پيرانشهر ، تكاب ‌، خوي ‌، سردشت ‌، سلماس ‌، شاهين‌ دژ ، ماكو ، مهاباد ، مياندوآب ‌، نقده‌ و سيه‌چشمه‌ مجموع‌ شهرستان‌هاي ‌استان‌ آذربايجان‌ غربي‌ را تشكيل‌ مي‌دهند . استان‌ آذربايجان‌ غربي‌ يكي‌ از مناطق‌ كوهستاني‌ كشور است‌ كه‌ توپوگرافي‌ متنوع‌ و گسترده‌اي‌ دارد . در سراسر ناحيه‌ هم‌ مرز آن‌ با تركيه‌ و عراق‌ ، كوههاي‌ مرتفع‌ برف‌گيري‌ از شمال‌ به‌ جنوب‌ كشيده‌ شده‌ است ‌. آب‌هاي ‌حاصل‌ از ذوب‌ برف‌ كوه‌هاي‌ مذكور بصورت‌ رودخانه‌هاي‌ متعددي‌ در دره‌هاي‌ منطقه‌ جريان‌ مي‌يابد و به‌ سه ‌حوزه‌ عمده‌ درياچه‌ اروميه ‌، گسل‌ عظيم‌ خوي‌ و دره‌ رود كلوي‌ سرازير مي‌شوند . سه‌ ناحيه‌ فوق‌ پست‌ترين‌ نقاط ‌آذربايجان‌ غربي‌ به‌ حساب‌ مي‌آيد . استان‌ آذربايجان‌ غربي‌ در آبان‌ ماه‌ 1375 حدود 2496320 نفر جمعيت‌ داشته‌ است ‌. از اين‌ تعداد 68/52 درصد در نقاط‌ شهري‌ و 31/47 درصد در نقاط‌ روستايي‌ سكونت ‌داشته‌ و بقيه‌ غير ساكن‌ بوده‌اند . استان‌ آذربايجان‌ غربي‌ يكي‌ از كانون‌هاي‌ تمدن‌ باستاني‌ ايران‌ است‌ و قلعه‌هاي‌ متعدد تاريخي ‌، صدها تپه ‌باستاني‌ با آثار مكشوفه‌ و ساير يادمان‌هاي‌ تاريخي‌ و ديني‌ اين‌ قدمت‌ ديرينه‌ را تائيد مي‌كنند . از طرف‌ ديگر ، اين ‌استان‌ همواره‌ زيستگاه‌ مجموعه‌اي‌ از اقوام‌ و فرهنگ‌هاي‌ مختلف‌ بوده‌ است ‌. هر يك‌ از اين‌ اقوام‌ و فرهنگ‌ها به ‌نحوي‌ در هم‌ تأثير گذاشته‌ و از همديگر متأثر شده‌اند وجود مساجد ، كليساها و ويرانه‌ آتشگاه‌ها ، گوياي‌ بخشي ‌از تاريخ‌ تحولات‌ ديني‌ آن‌ است ‌. تشيع‌ در اروميه‌ و شهرهاي‌ شمالي‌ و تسنن‌ در نواحي‌ جنوبي‌ استان‌ از مذاهب ‌عمده‌ به‌ شمار مي‌روند . ساير اقليت‌هاي‌ آشوري‌ و ارامنه‌ به‌ كليساهاي‌ مسيحي‌ وابسته‌اند . آذري‌ها ، كردها ، آشوري‌ها و ارامنه‌ هر يك‌ ويژگي‌هاي‌ فرهنگي ‌، آداب‌ و سنن‌ مخصوصي‌ دارند كه‌ در نوع‌ خود جالب‌ توجه‌ است ‌. ذيلاً اجمالي‌ از پيشينه‌ تاريخي‌ شهرستان‌هاي‌ استان‌ ذكر مي‌شود . استان‌ آذربايجان‌ غربي‌ عمدتاً تحت‌ تأثير جريان‌ هواي‌ مرطوب‌ اقيانوس‌ اطلس‌ قرار دارد ، ولي‌ در برخي‌ از ماه‌هاي‌ زمستان‌ توده‌هاي‌ هواي‌ سردي‌ از طرف‌ شمال‌ هواي‌ مديترانه‌اي‌ آنرا متاثر كرده‌ و موجب‌ كاهش ‌قابل‌ توجه‌ دما مي‌شود . براساس‌ داده‌هاي‌ آماري‌ ايستگاه‌هاي‌ هواشناسي‌ اروميه ‌، خوي‌ ، ماكو و مهاباد ، درجه ‌حرارت‌ هوا در نقاط‌ مختلف‌ استان‌ متفاوت‌ است ‌. متوسط‌ درجه‌ حرارت‌ از 4/9 درجه‌ سانتي‌گراد در ماكو تا 6/11 درجه‌ سانتي‌ گراد در مهاباد متغير است ‌. متوسط‌ درجه‌ حرارت‌ در اروميه‌ 8/9 ، در خوي‌ 8/10 ، در ماكو 4/9 و در مهاباد 6/11 درجه‌ سانتي‌ گراد است ‌. به‌ استناد همين‌ گزارش‌ حداكثر درجه‌ حرارت‌ در مرداد ماه‌ حدود 34 و حداقل‌ آن‌ در دي‌ ماه‌ حدود 16- درجه‌ سانتي‌ گراد است ‌. حداكثر تغيير گرماي‌ تابستان‌ 4 و سرماي‌ زمستان ‌15 درجه‌ مي‌باشد . شهرستان‌هاي‌ اروميه‌ و ماكو تابستان‌هاي‌ گرم‌ و زمستان‌هاي‌ سرد دارد . شهرستان‌ مهاباد تابستان‌هاي‌ خشك‌ و طولاني‌ و زمستان‌هاي‌ بسيار سرد دارد . شهرستان‌ نقده‌ و مياندوآب‌ داراي‌ هواي‌ نيمه ‌مرطوب‌ با تابستان‌هاي‌ ملايم‌ و زمستان‌هاي‌ سرد است .‌

استان سمنان

استان‌ سمنان‌ با 95815 كيلومتر مربع‌ وسعت‌ در شرق‌ استان‌ تهران‌ قرار دارد . سمنان ‌، شاهرود ، دامغان‌ و گرمسار چهار شهر معروف‌ اين‌ استان‌ مي‌باشند . استان ‌سمنان‌ در دامنه‌هاي‌ جنوبي‌ سلسله‌ جبال‌ البرز واقع‌ شده‌ كه‌ ارتفاع‌ آن‌ از شمال‌ به‌ جنوب‌ كاهش‌ مي‌يابد و به ‌دشت‌ كوير منتهي‌ مي‌شود . اين‌ استان‌ به‌ دو بخش‌ كوهستاني‌ و دشت‌هاي‌ پايكوهي‌ تقسيم‌ مي‌شود . نواحي ‌كوهستاني‌ آن‌ توان‌هاي‌ معدني‌ و گردشگاهي‌ مناسبي‌ دارد و دشت‌هاي‌ پايكوهي‌ آن‌ نيز شهرهاي‌ بسيار قديمي ‌ايران‌ را در ميان‌ خود جاي‌ داده‌ است ‌. استان‌ سمنان‌ در سال‌ 1370 حدود 457 هزار نفر جمعيت‌ داشته ‌است‌ كه‌ 1/61 درصد آن‌ شهرنشين‌ و ۴/38 درصد آن‌ روستانشين‌ بوده‌ است ‌. شهر سمنان‌ مركز استان‌ سمنان‌ و شهر شاهرود از نظر جمعيت‌ بزرگترين‌ شهر استان‌ است ‌. نسبت‌ جنسي‌ جمعيت‌ استان‌ 105 مي‌باشد . استان‌ سمنان‌ از يادگارهاي‌ تقسيمات‌ شانزده‌ گانه‌ اوستايي‌ دوران‌ باستان‌ است ‌. در تمام‌ دوره ‌مادها و هخامنشيان‌ جزو ايالت‌ بزرگ‌ پارت‌ يا پرتو به‌ شمار مي‌رفت‌ و در زمان‌ ساسانيان‌ نيز اهميت‌ ويژه‌اي‌ داشته‌ است‌ . ناحيه‌ سمنان‌ در دوره‌هاي‌ بعد از اسلام‌ جزو سرزمين‌ تاريخي‌ قومس‌ (كومش‌) به‌ شمار مي‌آمد اين‌ استان‌ با قدمتي‌ بيش‌ از دو هزار سال ‌، بستر جنگ‌ها ، شكست‌ها و پيروزي‌هاي‌ بي‌شماري‌ بوده‌ است ‌. جاده‌ ابريشم‌ از وسط‌ استان‌ سمنان‌ عبور مي‌كرده‌ است‌ و آثار متعدد تاريخي‌ از جمله‌ كاخ‌ها ، عمارات ‌، قلعه‌ها ، كاروانسراها ، آب‌ انبارها ، برج‌ها و باروها و ... در اين‌ استان‌ به‌ جا مانده‌اند . كاخ‌هاي‌ آغا محمد خان‌ و فتحعلي‌ شاه در دامغان‌ ، قصرهاي‌ شاه‌ عباس‌ ، عين‌الرشيد و حرمسراي‌ سلطنتي‌ در گرمسار ، عمارت‌ دختر ناصرالدين‌ شاه‌ در دامغان‌ قلعه‌هاي‌ سارو ، كوشمغان‌ و پاچنار در سمنان‌ ، قلعه‌هاي‌ لاسگرد و بنكوه‌ در گرمسار و ... از جمله‌ اين‌ آثار ديدني‌ و تاريخي‌ است ‌. استان‌ سمنان‌ اماكن‌ و بناهاي‌ مذهبي‌ و زيارتي‌ متعددي‌ را در خود جاي‌ داده‌ است ‌. مسجد سلطاني ‌، مسجد جامع ‌، مسجد تاريخانه‌ دامغان ‌، مسجد جامع‌ بسطام‌ و ... از آن‌ جمله‌ هستند . استان‌ سمنان‌ از نظر جاذبه‌هاي‌ طبيعي‌ يكي‌ از مناطق‌ جالب‌ توجه‌ ايران‌ است ‌. حواشي‌ رودخانه‌ها ، چشمه‌هاي‌ آب‌ معدني‌ و طبيعي ‌، تفرجگاهها ، جنگل‌ها و فضاهاي‌ سبز ، مناطق‌ حفاظت‌ شده ‌، قله‌ها و ارتفاعات ‌، غارها و جاذبه‌هاي‌ ويژه‌ كويري‌ از جمله‌ اين‌ عناصر زيباي‌ طبيعي‌ هستند . استان‌ سمنان‌ از لحاظ‌ آداب‌ و رسوم‌ و كنش‌هاي‌ فرهنگي‌ مردم ‌، كانون‌ گوناگوني ‌هاست ‌. انجام‌ مراسم‌ مربوط‌ به‌ اعياد ملي‌ و مذهبي ‌، ازدواج‌ و همسر گزيني ‌، سوگ‌ها و عزاهاي‌ خصوصي‌ و مذهبي‌ و ساير كنش‌هاي‌ فرهنگي‌ مردم‌ عليرغم‌ تفاوت‌هاي ‌محسوسي‌ كه‌ با ساير نقاط‌ با هم‌ دارند ، بسيار ديدني‌ و جالب‌ توجه‌ است ‌. اين‌ استان‌ مهد شعرا و دانشمنداني‌ همچون‌ منوچهري‌ دامغاني ‌، ابن‌ يمين‌ فرومدي ‌، فروغي‌ بسطامي ‌، يغمايي‌ جندقي‌ ، ذوقي‌ بسطامي‌ و عارفان‌ و دانشمنداني‌ چون‌ بايزيد بسطامي ‌، شيخ‌ ابوالحسن‌ خرقاني ‌، شيخ‌ علاءالدوله‌ سمناني ‌، شيخ‌ سكاك‌ و بي‌بي‌ منجمه‌ سمناني‌ بوده‌ است ‌. از مشاهير متاخر نيز مي‌توان‌ به‌ حاج‌ علي‌ سمناني ‌، فيض‌ سمناني‌ ، ذبيح‌ الله‌ صفا و علي‌ معلم‌ اشاره‌ كرد . از آداب‌ و رسوم‌ قابل‌ ذكر اهالي‌ استان‌ سمنان‌ مي‌توان‌ به‌ نپوشيدن‌ جامه‌ سياه‌ در هنگام ‌عزاداري‌ اشاره‌ كرد . اين‌ موضوع‌ ظاهراً نمايانگر انزجار مردم‌ اين‌ ديار از پرچم‌ سياه‌ عباسيان‌ است ‌. آب‌ و هواي‌ استان‌ سمنان‌ در نواحي‌ كوهستاني‌ سرد ، در دامنه‌ كوهها معتدل‌ و در حواشي‌ كوير گرم‌ است ‌. آب‌ و هواي‌ شهر دامغان‌ به‌ علت‌ وزش‌ بادهاي‌ شديد شمالي‌ و بارندگي‌هاي‌ ناشي‌ از بادهاي‌ نواحي‌ گرگان‌ و مازندران‌ زمستان‌هاي‌ سرد و تابستان‌هاي‌ معتدل‌ دارد . شهر سمنان‌ تابستان‌هاي‌ گرم‌ و زمستان‌هاي‌ معتدل‌ دارد . آب‌ و هواي‌ شاهرود در قسمت‌هاي‌ شمالي‌ سرد و در قسمت‌هاي‌ مركز معتدل‌ و در قسمت‌هاي‌ جنوبي‌ گرم ‌است ‌. شهر گرمسار تابستان‌هاي‌ بسيار گرم‌ و زمستان‌هاي‌ نسبتاً سرد و باراني‌ دارد . گرمسار در ناحيه‌ صحرايي‌ و خشك‌ قرار دارد .

استان کردستان

کردستان با گستردگی 28٬203 کیلومتر مربع در غرب ایران قرار دارد . این استان که در دامنه‌ها و دشت‌های پراکنده سلسله جبال زاگرس میانی قرار گرفته است ، از شمال به استان‌های آذربایجان غربی و زنجان ، از شرق به همدان و زنجان ، از جنوب به استان کرمانشاه و از غرب به کشور عراق محدود است . مرکز این استان ، شهر سنندج است . استان کردستان براساس آخرین تقسیمات کشوری در سال 1375 دارای 8 شهرستان ، 12شهر ، 21 بخش ، 78 دهستان و 17۶۵ آبادی دارای سکنه بوده است . شهرستان‌های این استان عبارتند از : بانه ، بیجار ، دهگلان ، دیواندره ، سروآباد ، سقز ، سنندج ، قروه ، کامیاران و مریوان . کردستان متشکل از دو کلمه «کرد» و پسوند «ستان» به معنی مکان می‌باشد . کردستان مکان و سرزمین کردها می‌باشد . ناحیه‌ای است در ایران واقع شده است . کلمه کردستان برای اولین بار بطور رسمی در دوره سلجوقی بکار برده شد و از آن پس ثبت گردید .استان کردستان با مساحت 28203 کیلومتر در غرب ایران مجاور کشور عراق بین 34 درجه و ۴۴ دقیقه تا 36 درجه و 30 دقیقه عرض شمالی و ۴۵ درجه و 31 دقیقه تا 48 درجه و 16 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد که این مساحت 1٫7 درصد از مساحت کل کشور را شامل می‌شود و از نظر وسعت رتبه 16 را در کشور دارا است . از شمال به استانهای آذربایجان غربی و قسمتی از زنجان و از جنوب به استان کرمانشاه و از شرق به استان همدان و قسمتی دیگر از استان زنجان و از غرب به کشور عراق محدود می‌باشد . از لحاظ اقلیمی و طبیعی استان کردستان منطقه‌ای کوهستانی می‌باشد که دشت‌های مرتفع و دره‌های پهن نیز در پهنه منطقه گسترده شده‌اند . اختلاف ارتفاع بین بلندترین و پست‌ترین نقاط استان به حدود 2۴۰۰ متر می‌رسد . کوه شاهو با ارتفاع 3300 متر بلندترین و منطقه آلوت در بانه با ارتفاع حدود 900 متر کم ارتفاع‌ترین نقطه استان می‌باشد . که این اختلاف ارتفاع خود باعث به وجود آمدن اقلیم‌های متفاوت می‌گردد . کردستان با دریا فاصله اش زیاد است ، اما از طریق دره‌های عمیق درهم تنیده ، به آب‌های آزاد جهان در جنوب و دریاچه‌های شمالی نظیر دریای خزر و دریاچه ارومیه راه دارد . سرچشمه بسیاری از رودخانه‌های بزرگ در کوه‌های کردستان واقع شده‌اند .استان کردستان بخشی از سرزمینی است که به وسیله مادها حکمرانی می شده است . مرز تاریخی سرزمینهایی که بوسیله مادها اداره می شده ، در شمال به اورارتو ، در غرب به آشور و در جنوب و جنوب غربی به ایلام و سومر منتهی می‌شد . در ابتدا قبایل نژاد آریایی در شرق و غرب دریاچه ارومیه اسکان یافتند . تعدادی از آنان در شرق دریاچه مقیم شدند و آن را «آمادای» نامیدند و قسمتی که در غرب دریاچه ارومیه بود را پارسوا (پارسوما) نامیده می‌شد . اولین گروه دولت مادها را بنیان نهاد و دومین گروه سلطنت قدرتمند هخامنشیان را به وجود آورد . با توجه به متن نوشته داریوش در پرسپولیس و بیستون ، دولت شاهنشاهی مادها در ناحیه هخامنشی در ۵۵0 قبل از میلاد واقع شده و سرزمین مادها یکی از ایالات دولت هخامنشی شد . از زمان سلطنت هخامنشیان ، در نواحی پارسها و ساسانیها ، ایالت مادها بعنوان یکی از ایالات ایران باستان بنام «ماه» شناخته می‌شد . این ایالت شامل دو بخش «ماه پایین» یا رازی ماه و «ماه بالا» یا نهاوند ماه بود . در دوران قبل از اسلام سرزمین مادها ، «مای» یا «ماه» نامیده می‌شد . ناحیه استان کردستان (اردلان) در دوره صفویه شامل 9 شهر عمده بود : سنه ، گروس ، الکا ، زرین کمر ، تقامین ، خورخوره ، جوانرود ، اورامان ، الکای بانه ، قالازالام و پالانگان . دولتمردان مستقل برای قبایل بزرگ منصوب می‌شدند . بنا به پیش نویس شماره 1275 در 1316/9/9، ایران به شش بخش تقسیم شده بود . استان غربی شامل شهرهای کردستان ، کرمانشاه ، گروس ، باوندپور (کلهر) ، پشت کوه ، لرستان ، بروجرد ، همدان ، ملایر ، خرمشهر ، آبادان ، خوزستان و کهگیلویه بود . در سال 1337 با توجه به فرمان شورای وزرا کردستان از پنجمین استان جدا شد و استان کردستان را تشکیل داد . شهرهای استان ، سنندج ، گروس ، سقز و قروه بودند .استان کردستان یکی از استان‌های کردنشین در غرب ایران است ، اکثریت ساکنان این استان ، کرد زبان هستند که به لهجه‌های مختلف تکلم می‌کنند . زبان کردی در استان کردستان و همچنین در استان‌های ایلام ، کرمانشاه ، همدان ، قزوین ، آذربایجان غربی و شمال خراسان و دیگر کشورها لهجه‌های گوناگونی دارد اما مهمترین ، پر تکلم‌ترین و یا به عبارتی لهجه رسمی و ادبی دو شاخه کرمانجی و سورانی است ، شاخه سورانی در استان کردستان لهجه رایج در ادبیات مکتوب است . علاوه بر زبان کردی در بیجار اقلیتی کم نیز در قسمتی از بخش کرانی ترکی آذربایجان صحبت می‌کنند که قادرند به زبان کردی نیز تکلم کنند و بخش مرکزی شهرستان قروه به زبان ترکی آذربایجانی و همچنین در بخش چهار دولی شهرستان قروه به زبان لکی تکلم می‌کنند اقلیت‌های ارمنی و یهودی نیز به تعداد اندک در برخی شهرهای استان یافت می‌شوند .مشاهیر استان کردستان : آیت الله سید محمد حسینی شاهرودی نماینده ولی فیه در استان کردستان ، آیت الله شیخ مهدی شهابی از علمای استان ، مرحوم حاج ماموستا عبدالله محمدی امام جمعه سقز ، بها الدین ادب مهندس معماری ، نالی - محوی شاعر ، امیر نظام گروسی سیاستمدار - ادیب و خوشنویس ، بابا مردوخ روحانی ، ابراهیم یونسی نویسنده ، بهمن قبادی کارگردان ، مستوره اردلان اولین تاریخ نگار زن جهان ، کامکارها نوازنده و موسیقی دان ، پیر شالیار شاعر ، امان الله خان اردلان حاکم مشهور کردستان در عهد قاجار ، حمیدرضا اردلان موسیقیدان ، سلیمان خان اردلان موسس شهر سنندج ، هه لوخان اردلان حاکم قدرتمند کردستان در زمان شاه عباس صفوی .اقلیم کردستان متاثر از توده‌های هوای گرم و مرطوب مدیترانه‌ای است که این توده‌ها موجب بارندگی‌هایی در بهار و ریزش برف در زمستانها شده است . این توده‌های هوایی که از اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه با برخورد به ارتفاعات زاگرس بخش قابل توجهی از رطوبت را بصورت بارش‌های پراکنده برف و باران در این منطقه نشان می‌دهند . تعداد روزهای یخبندان 109 روز و میزان بارندگی سالانه در شرایط عادی اقلیمی معادل ۵00 میلی متر می‌باشد . بیشترین میزان بارندگی مربوط به شهرهای مریوان و بانه حدود 800 میلی متر در سال و کم‌ترین میزان بارندگی در ناحیه شرق حدود ۴00 میلی متر و در قسمت مرکزی استان یعنی سنندج نزدیک به ۵00 میلی متر در سال است . نفوذ توده‌های مرطوب زمستانی و بهاری در مریوان و دریاچه زریوار تأثیر فراوانی در مرطوب و معتدل شدن هوای این ناحیه دارد . میزان رطوبت و بارش مناسب باعث ایجاد جنگل‌های انبوه بلوط و گونه‌های مختلف درختان جنگلی شده است .

استان اصفهان