سیما پرواز جام جم

استان مازندران

استان‌ مازندران‌ ۶۴۵۴۶ كيلومتر مربع‌ مساحت‌ دارد و از اين‌ نظر يازدهمين‌ استان‌ ايران‌ است ‌. براساس‌ آخرين‌ تقسيمات‌ سياسي‌ و اداري‌ در سال‌ 1375 ، شهرستان‌هاي‌ استان‌ مازندران‌ عبارت‌اند از : بهشهر ، ساري‌ ، قائم‌شهر ، بابل ‌، بابلسر ، آمل‌ ، نور ، تنكابن‌ ، رامسر ، محمود آباد ، نكا ، چالوس ‌، نوشهر و سوادكوه ‌. شهرستان‌ ساري‌ مركز استان‌ مازندران‌ است ‌. درياي‌ مازندران‌ (خزر) در شمال ‌، استان‌ تهران‌ و سمنان‌ در جنوب‌ و استان‌هاي‌ گيلان ‌و گلستان‌ به‌ ترتيب‌ در غرب‌ و شرق‌ استان‌ مازندران‌ قرار گرفته‌اند .  استان‌ مازندران‌ از نظر طبيعي‌ به‌ دو قسمت‌ جلگه‌ ساحلي‌ و كوهستاني‌ تقسيم‌ مي‌شود . رشته‌ كوههاي‌ البرز مانند ديواري‌ مرتفع‌ نوار ساحلي‌ و جلگه‌اي‌ كناره‌اي‌ درياي‌ خزر را محصور كرده‌ است ‌. در اثر نسيم‌ مداوم‌ دريا و بادهاي‌ محلي‌ در سواحل‌ جنوبي‌ و شرقي‌ درياي‌ خزر ، تپه‌هاي‌ ماسه‌اي‌ تشكيل‌ شده‌ و سدي‌ طبيعي‌ و كم‌ ارتفاع ‌بين‌ دريا و جلگه‌ پديد آمده‌ است ‌. اين‌ استان‌ در سال‌ 1375 ، حدود 2206800 نفر جمعيّت‌ داشته‌ است‌ كه‌ از اين‌ تعداد حدود ۴۶ درصد در نقاط‌ شهري‌ و ۵۴ درصد در نقاط‌ روستايي‌ سكونت‌ داشته‌اند .  درباره‌ تاريخ‌ باستاني‌ استان‌ مازندران‌ اطلاع‌ زيادي‌ در دست‌ نيست‌ و اساساً وضعيت‌ اقليمي‌ مانع‌ ماندگاري‌ ابنيه ‌و آثار تاريخي‌ شده‌ است ‌. در جلگه‌هاي‌ ساحلي‌ مازندران‌ آثار معتبري‌ از ادوار قبل‌ از اسلام‌ به‌ دست‌ نيامده‌ و حتي‌ از شهرهاي‌ معتبر صدر اسلام‌ هم‌ به‌ جز آمل ‌، ساري‌ و لاهيجان‌ يادگاري‌ به‌ جا نمانده‌ است ‌. بعد از غلبه‌ آريايي‌ها و مهاجرت‌ بوميان ‌، ساكنان‌ جديد پس‌ از مدّتها زير فرمان‌ هخامنشيان‌ قرار گرفتند . در سال‌ 30 هجري‌ قمري ‌، در زمان‌ خلافت‌ عثمان ‌، «سعدبن‌ عاص‌» حاكم‌ كوفه‌ سواحل‌ طبرستان ‌، رويان‌ و دماوند را به‌ تصرف‌ خود در آورد .  در زمان‌ خلافت‌ ابوجعفر منصور (158 - 136 ه.ق‌) دوّمين‌ خليفه‌ عباسي ‌، مردم ‌طبرستان‌ براي‌ چندين‌ بار سر به‌ شورش‌ برداشتند . سرانجام‌ در سال‌ ۱۶۷ هجري‌ قمري‌ ونداد هرمز سلسله‌ مستقلي‌ در طبرستان‌ تأسيس‌ كرد . در سال‌ 426 هجري‌ قمري‌ ، سلطان‌ مسعود غزنوي‌ از طريق‌ گرگان‌ وارد طبرستان‌ شد و صدمات‌ فراواني‌ به‌ آن‌ سامان‌ وارد آورد . در سال‌ 606 هجري‌ قمري‌ طبرستان‌ به‌ دست‌ سلطان‌ محمّد خوارزمشاه‌ تصرف‌ شد .  سپس‌ مغولان‌ بر اين ‌ناحيه‌ حكومت‌ كردند و سرانجام‌ توسط‌ تيموريان‌ بساط‌ حكمراني‌ آنان‌ برچيده‌ شد . بعد از درگذشت‌ امير تيمور ، سادات‌ مرعشي‌ (850 - 807 ه.ق‌) به‌ مازندران‌ برگشتند و بعنوان‌ اميران‌ باج گزار اين‌ نواحي‌ سلطنت‌ كردند و در زمان‌ سلطنت‌ شاه‌ عباس‌ اوّل‌ بطور كلي‌ قدرت‌ سادات‌ مرعشي‌ از بين‌ رفت ‌. با برچيده‌ شدن‌ بساط‌ حكمراني‌ حكومت‌ ملوك‌ الطوايفي‌ طبرستان‌ كه‌ تا سال‌ 1006 هجري‌ قمري‌ ادامه ‌داشت ‌، امنيت‌ اين‌ منطقه‌ به‌ وسيله‌ شاه‌ عباس‌ اوّل‌ و سلاطين‌ بعدي‌ سلسله‌ صفوي‌ تأمين‌ گرديد .  در زمان‌ نادرشاه‌ براي‌ مقابله‌ با دشمنان‌ ، به‌ ويژه‌ دشمنان‌ شمالي‌ و روس‌ها ، در مازندران‌ يك‌ كارخانه‌ كشتي‌سازي‌ داير گرديد . در زمان‌ فتحعلي‌ شاه‌ قاجار ، به‌ منطقه‌ سرسبز و دل‌انگيز مازندران ‌، به‌ عنوان‌ يك‌ منطقه ‌استراحتي‌ - تفريحي‌ توجه‌ گرديد . در زمان‌ سلطنت‌ پهلوي‌ منطقه‌ مازندران‌ مانند ساير مناطق‌ كشور از راه‌هاي ‌ارتباطي‌ برخوردار شد . شرايط‌ مناسب‌ محيطي‌ و آب‌ و هواي‌ معتدل‌ ، چشم‌ اندازهاي‌ زيباي‌ طبيعي‌ و نزديكي‌ آن ‌به‌ تهران‌ اين‌ استان‌ را به‌ محل‌ استراحت‌ و تفريح‌ بخش‌ اعظم‌ مردم‌ كشور درآورده‌ است ‌.  استان‌ مازندران‌ علاوه‌ بر مردم‌ بومي ‌، اقليت‌هاي‌ بلوچ ‌، ترك ‌، كرد ، لر ، افغان ‌، گرجي‌ و ارمني‌ را نيز در خود جاي‌ داده‌ است‌ كه‌ هنوز كاملاً با اكثريت‌ محلي‌ تركيب‌ نشده‌ و بسياري‌ از خصايص‌ قومي‌ و فرهنگي‌ خود را حفظ ‌كرده‌اند . از جمله‌ بعضي‌ تيره‌هاي‌ ترك‌ كه‌ در قرون‌ گذشته‌ به‌ منظور جلوگيري‌ از هجوم‌ تركمن‌ها به‌ اين‌ نواحي‌ كوچانيده‌ شده‌اند ، هم‌ اكنون‌ در مازندران‌ حضور دارند . زبان‌ طبري‌ يا مازندراني ‌، بازمانده‌ زبان‌ ايرانيان‌ قديم‌ (پارسي‌ ميانه‌) است‌ كه‌ ديرتر و كمتر از ساير زبان‌ها تحت‌ تأثير زبان‌هاي‌ بيگانه‌اي‌ چون‌ مغول ‌، عربي‌ و تاتاري‌ قرار گرفته‌ است ‌.  زبان‌ مازندراني‌ با لهجه‌هاي‌ مختلف ‌در تمامي‌ نواحي‌ استان‌ متداول‌ است ‌. ادبيات‌ فولك‌ مردم‌ استان‌ مازندران‌ بسيار غني‌ و جالب‌ توجه‌ است ‌. دانشمندان‌ و شاعران‌ مشهوري‌ از اين‌ استان‌ برخاسته‌اند كه‌ از آن‌ ميان‌ به‌ نيما شاعر معروف‌ معاصر ايران‌ و مازندران‌ مي‌توان‌ اشاره‌ كرد . استان‌ مازندران‌ تحت‌ تأثير عرض‌ جغرافيايي ‌، سلسله‌ جبال‌ البرز ، ارتفاع‌ از سطح‌ دريا ، دوري‌ و نزديكي‌ به‌ دريا ، بيابان‌هاي‌ جنوبي‌ تركمنستان ‌، وزش‌ بادهاي‌ محلي‌ و ناحيه‌اي‌ و پوشش‌ گياهي‌ و جنگلي‌ قرار دارد .  به‌ همين‌ جهت‌ آب‌ و هواي‌ مازندران‌ در كانون‌هاي‌ مختلف‌ جغرافيايي‌ متفاوت‌ و گوناگون‌ است‌ و انواع‌ آن ‌عبارتند از : آب‌ و هواي‌ معتدل‌ خزري ‌، كه‌ تابستان‌هاي‌ گرم‌ و مرطوب‌ و زمستان‌هاي‌ معتدل‌ و مرطوب‌ دارد . آب‌ و هواي‌ معتدل‌ كوهستاني‌ ، كه‌ زمستان‌هاي‌ سرد با يخبندان‌ و تابستان‌هاي‌ معتدل‌ و كوتاه‌ دارد . آب‌ و هواي‌ سرد كوهستاني‌ ، كه‌ يخبندان‌هاي‌ طولاني‌ و زمستان‌هاي‌ سرد و تابستان‌هاي‌ كوتاه‌ و خنك‌ دارد . ريزش‌هاي‌ جوي نواحي‌ كوهستاني‌ غالباً به‌ صورت‌ برف‌ است‌ كه‌ تا اواسط‌ دوره‌ گرما نيز دوام‌ مي‌آورد .

استان قزوین

استان‌ قزوين‌ از نظر جغرافيايي ‌، مانند پلي‌ پايتخت‌ كشور را به‌ مناطق‌ شمالي‌ و غربي‌ كشور متصل ‌مي‌كند كه‌ طي‌ نيم ‌قرن‌ اخير به‌ يكي‌ از قطب‌هاي‌ مهم‌ توسعه‌ كشور تبديل‌ شده‌ است ‌. استان‌ قزوين‌ در سال‌ 1375 از استان‌ تهران‌ منفك‌ شد و همراه‌ با شهرستان‌ تاكستان‌ از استان‌ زنجان‌ به‌ عنوان‌ استان‌ قزوين‌ در تقسيمات‌ كشوري‌ جاي‌ گرفت ‌. شهرستان‌ قزوين‌ و تاكستان‌ محدوده‌ سياسي‌ - اداري‌ اين‌ استان‌ را تشكيل‌ مي‌دهند . در سال ‌1375 استان‌ قزوين‌ 968257 نفر جمعيت‌ داشته‌ است ‌. از اين‌ تعداد 11/57 درصد در نقاط‌ شهري‌ و 89/42 درصد در نقاط‌ روستايي‌ سكونت‌ داشته‌اند . نسبت‌ جنسي‌ جمعيت‌ استان‌ برابر 101 است‌ . استان‌ قزوين‌ از نظر موقعيت‌ طبيعي‌ به‌ دو بخش‌ كوهستاني‌ و دشتي‌ تقسيم‌ مي‌شود . منطقه‌ كوهستاني‌ آن‌ در شمال‌ استان‌ قرار دارد و دره‌هاي‌ البرز نيز در دامنه‌هاي‌ جنوبي‌ آن‌ كشيده‌ شده‌اند . آب‌ و هواي‌ استان‌ قزوين‌ در نواحي‌ شمال‌ سرد و در نواحي‌ جنوب‌ معتدل‌ است ‌. و لذا در نواحي ‌شمالي‌ زمستان‌ سرد و پربرف‌ با تابستان‌ معتدل‌ و در نواحي‌ دشتي ‌، زمستان‌ نسبتاً سرد و تابستان‌ گرم‌ دارد . قدمت‌ و سابقه‌ تاريخي‌ منطقه‌ قزوين‌ به‌ دوران‌ حكومت‌ مادها در قرن‌ نهم‌ پيش‌ از ميلاد مي‌رسد . در آن‌ زمان‌ ناحيه‌ قزوين‌ مورد تاخت‌ و تاز اقوام‌ مختلف‌ از جمله‌ ديالمه‌ طبرستان‌ قرار مي‌گرفت ‌. قزوين‌ در اوايل‌ دوران‌ اسلامي‌ محل‌ استقرار نيروهاي‌ فاتح‌ عرب‌ بود و در اوايل‌ دوره‌ صفوي‌ به‌ پايتختي‌ انتخاب‌ شد . در دوره‌ قاجار و معاصر نيز به‌ دليل‌ نزديكي‌ به‌ تهران‌ از كانون‌هاي‌ مهم‌ حكومتي‌ محسوب‌ مي‌شد . شخصيت‌هاي ‌برجسته‌ ادبي‌ و اجتماعي‌ مانند عبيد زاكاني ‌، علامه‌ قزويني ‌، علامه‌ دهخدا و عارف‌ قزويني‌ از شاعران‌ تواناي ‌دوران‌ مشروطيت‌ از اين‌ شهر برخاسته‌اند .

استان مرکزی

استان‌ مركزي با 29530 كيلومتر مربع‌ مساحت ‌، حدود 82/1 درصد از مساحت‌ كل‌ كشور را در برگرفته‌ است ‌. شهرستان‌هاي‌ استان‌ عبارتند از : آشتيان ‌، اراك ‌، تفرش ‌، خمين ‌، دليجان ‌، ساوه ‌، سربند و محلات ‌. شهرستان‌ اراك‌ مركز استان‌ مركزي‌ است ‌. اين‌ استان‌ از شمال‌ به‌ استان‌هاي‌ تهران‌ و قزوين ‌، از غرب‌ به‌ استان‌ همدان ‌، از جنوب‌ به ‌استان‌هاي‌ لرستان‌ و اصفهان‌ و از شرق‌ به‌ استان‌هاي‌ قم‌ و تهران‌ و اصفهان‌ محدود است‌ . استان‌ مركزي‌ در قلمرو شرقي‌ تقاطع‌ دو رشته‌ كوه‌ البرز و زاگرس‌ واقع‌ شده‌ است ‌. ناهمواريهاي‌ اين‌ استان‌ را قسمت‌هايي‌ از كوه‌هاي‌ مركزي‌ و پيشكوه‌هاي‌ داخلي‌ زاگرس‌ تشكيل‌ مي‌دهد . پست‌ترين‌ نقطه‌ استان‌ دشت ‌جنوب‌ ساوه‌ با 1200 متر ارتفاع‌ و بلندترين‌ نقطه‌ آن‌ قلّه‌ شهباز با 2288 متر ارتفاع‌ در رشته‌ كوه‌هاي‌ راسوند مي‌باشد . اين‌ استان‌ در سال‌ 1375 ، حدود 1228800 نفر جمعيت‌ داشت‌ كه‌ از اين‌ تعداد 1/57 درصد در نقاط ‌شهري‌ و 9/42 درصد در نقاط‌ روستايي‌ سكونت‌ داشته‌اند . باستناد منابع‌ تاريخي ‌، استان‌ مركزي در هزاره‌ اول‌ قبل‌ از ميلاد جزو ايالات‌ ماد بزرگ‌ بود كه ‌بتمام‌ قسمت‌ مركزي‌ و غربي‌ ايران‌ را در بر مي‌گرفته‌ و از كانون‌هاي‌ قديم‌ استقرارهاي‌ انساني‌ در فلات‌ ايران‌ به‌ شمار مي‌رود . در زمان‌ سلوكيان‌ اين‌ منطقه ‌، مخصوصاً قسمت‌ شمالي‌ آن‌ (دهستان‌ خورهه‌) مورد توجه‌ حكام‌ يوناني‌ قرار گرفت ‌. در زمان‌ خسرو پرويز - پادشاه‌ ساساني ‌- ايران‌ به‌ چهار بخش‌ به‌ نام‌هاي‌ باختر (شمال‌) ، خورآبان ‌(مشرق‌) ، نيمروز (جنوب‌) و خوربران‌ (مغرب‌) تقسيم‌ مي‌شد . استان‌ مركزي‌ در قلمرو خوربران‌ قرار داشت ‌. در قرون‌ اوليه‌ اسلامي‌ اين‌ منطقه‌ به‌ نام‌ ايالت‌ جبال‌ يا قهستان‌ تغيير نام‌ داد . اين‌ منطقه‌ در قرن‌ دوم‌ هجري‌ قمري ‌همراه‌ با همدان‌ ، ري‌ و اصفهان‌ به‌ نام‌ عراق‌ عجم‌ معروف‌ شد . در آغاز قرن‌ چهارم‌ هجري‌ قمري ‌، خورهه‌ به‌ عنوان‌ يكي‌ از شهرهاي‌ معروف‌ ايالت‌ جبال‌ بود . در اواخر همين‌ قرن‌ تفرش‌ به‌ عنوان‌ كانون‌ درجه‌ اول‌ شهري‌ و محلات ‌، خورهه‌ و خمين‌ به‌ عنوان‌ كانون‌هاي‌ مبادله‌ درجه‌ دوم‌ مطرح‌ بودند . شهرهاي‌ مذكور در دوره‌ صفوي‌ نيز آباد و فعال‌ بودند . در دوره‌ قاجار هسته‌ مركزي‌ اراك‌ فعلي‌ روي‌ به‌ آباداني‌ نهاد . در چند دهه‌ اخير با توسعه‌ راه‌آهن‌ و احداث‌ كارخانجات‌ متعدد ، به‌ مرور چهره‌ اين‌ منطقه‌ عوض‌ شد و بعد از تقسيمات‌ جديد كشوري‌ و ايجاد استان‌ تهران‌ و مركزي‌ ، اين‌ استان‌ به‌ مركزيت‌ اراك‌ به‌ وجود آمد . استان‌ مركزي‌ به‌ لحاظ‌ فرهنگي‌ و مذهبي‌ يكي‌ از كانون‌هاي‌ اصلي‌ تربيت‌ و پرورش‌ انديشمندان ‌، شعرا ، عرفا ، سياستمداران‌ و بزرگان‌ مذهب‌ شيعه‌ است ‌. از مشاهير ادبي‌ و فرهنگي‌ اين‌ سرزمين‌ مي‌توان‌ به‌ فخرالدين‌ عراقي ‌، اديب‌ الممالك‌ فراهاني ‌، ميرزا ابوالقاسم‌ قائم‌ مقام‌ ، عباس‌ اقبال‌ آشتياني‌ ، ميرزا تقي‌ خان‌ اميركبير ، قائم‌ مقام ‌فراهاني‌ ، پرفسور محمود حسابي‌ ، حضرت‌ آيت‌ الله‌ العظمي‌ امام‌ خميني‌ (ره‌) ، حضرت‌ آيت‌ الله‌ العظمي‌ اراكي ‌(ره‌) ، حضرت‌ آيت‌ الله‌ آقا نورالدين‌ حسيني‌ (ره‌) ، ملا احمد نراقي‌ (ره‌) ، ملا مهدي‌ نراقي‌ (ره‌) ، حضرت‌ آيت‌ الله‌ حاج‌ آقا محسن‌ عراقي‌ (ره‌) و بسياري‌ از علماي‌ طراز اول ‌، مورخين ‌، سياستمداران ‌، شعرا ، عرفا و انديشمندان‌ اشاره‌ كرد . استان‌ مركزي داراي‌ آب‌ و هواي‌ نيمه‌ بياباني ‌، معتدل‌ كوهستاني‌ و سرد كوهستاني‌ است ‌. اين‌ استان‌ تحت ‌تأثير جريان‌ فشار زياد آسياي‌ مركزي‌ ، برف‌ و سرماي‌ زياد ، جريان‌ فشارهاي‌ اقيانوس‌ هند همراه‌ با طوفان‌هاي ‌گرد و خاك ‌، جريان‌ اقيانوس‌ اطلس‌ و درياي‌ مديترانه‌ همراه‌ با رطوبت‌ و باران‌ قرار دارد . به‌ علت‌ تنوع‌ آب‌ و هوايي‌ ، ميزان‌ رطوبت‌ هوا و باران‌ نيز در شهرستان‌هاي‌ استان‌ متفاوت‌ است ‌. ريزش‌هاي‌ جوي‌ در مناطق‌ كوهستاني ‌، اغلب‌ به‌ صورت‌ برف‌ و در مناطق‌ كم‌ ارتفاع‌ بيشتر به‌ صورت‌ باران‌ ظاهر مي‌شود . شمال‌ استان‌ در ناحيه‌ سربند جزو كم‌ باران‌ترين‌ نواحي‌ و ارتفاعات‌ شازند در جنوب‌ غرب ‌، از پر باران‌ترين‌ مناطق ‌استان‌ بشمار مي‌آيند . استان‌ مركزي‌ از ارديبهشت‌ تا شهريور دماي‌ مناسبي‌ براي‌ سفر و جهانگردي‌ دارد .

استان لرستان

استان‌ لرستان‌ با 28559 كيلومتر مربع‌ مساحت‌ در غرب‌ ايران‌ قرار دارد . براساس‌ آخرين‌ تقسيمات ‌سياسي‌ و اداري‌ در سال‌ 1375، شهرستان‌هاي‌ استان‌ عبارتند از : خرم‌ آباد ، بروجرد ، اليگودرز ، دورود ، كوهدشت ‌، ازنا ، دلفان ‌، سلسله‌ و پلدختر ، شهرستان‌ خرم‌آباد مركز استان‌ لرستان‌ است ‌. اين‌ استان‌ از شمال‌ به ‌استان‌هاي‌ مركزي‌ و همدان‌ ، از جنوب‌ به‌ استان‌ خوزستان ‌، از شرق‌ به‌ استان‌ اصفهان‌ و از غرب‌ به‌ استان‌هاي ‌كرمانشاه‌ و ايلام‌ محدود است ‌. استان‌ لرستان‌ سرزمين‌ كوهستاني‌ است ‌. اشترانكوه‌ با 4050 متر ارتفاع‌ بلندترين‌ نقطه‌ استان‌ لرستان‌ است‌ و پست‌ترين‌ نقطه‌ آن‌ در جنوبي‌ترين‌ ناحيه‌ استان‌ واقع‌ شده‌ و حدود 500 متر از سطح‌ درياي‌ آزاد ارتفاع‌ دارد . اين‌ استان‌ در سال‌ 1375 حدود 1584434 نفر جمعيّت‌ داشته‌ است‌ كه‌ 56/53 درصد آن‌ در نقاط‌ شهري‌ و 26/45 درصد آن‌ در نقاط‌ روستايي‌ سكونت‌ داشته‌اند . استان‌ لرستان‌ از مناطق‌ باستاني‌ ايران‌ است‌ و آثار ديرينه‌اي‌ را در خود جاي‌ داده‌ است ‌. اقوام ‌مهاجر در هزاره‌ سوم‌ و چهارم‌ پيش‌ از ميلاد در كوهساران‌ زاگرس‌ اسكان‌ يافته‌ و سرزمين‌ بين‌النهرين‌ (دو رود نواحي‌ امروزي‌) را تصرف‌ كردند . به‌ استناد نوشته‌هاي‌ كتيبه‌هاي‌ بابلي‌ ، آشوري‌ و ايلامي‌ ، ساكنان‌ كوهساران‌ زاگرس‌ طايفه‌هايي‌ مانند : لولوبي ‌، مانايي ‌، كاسي‌ ، گوتي ‌، آمادا و پارسوا بوده‌اند . انقراض‌ كاسي‌ها در هزاره‌ دوّم ‌پيش‌ از ميلاد ، با يورش‌ دولت‌ مقتدر ايلام‌ صورت‌ گرفت ‌. اسكندر مقدوني‌ در حمله‌ به‌ ايران‌ اين‌ نواحي‌ را تصرف‌ كرد . در دوره‌ ساسانيان ‌، پشتكوه‌ و پيشكوه‌ را شخصي‌ از خاندان‌ معروف‌ هرمزان‌ اداره‌ مي‌كرد . اعراب‌ در سال‌ 21 هجري‌ قمري ‌، پس‌ از فتح‌ حلوان‌ نواحي‌ شمالي‌ را گرفتند و در سال‌ 21 هجري‌ قمري‌ ، نهاوند و قسمت‌ جنوبي‌ لرستان‌ را نيز به‌ تصرف‌ خود در آوردند . در سال‌ 22 هجري‌ قمري‌ ، حسنويه‌ كرد اين‌ منطقه‌ را به‌ تصرف ‌خود درآورد و خاندان‌ او تا سال‌ 500 هجري‌ قمري‌ بر لرستان‌ تسلط‌ داشتند . همزمان‌ با استلاي‌ مغول‌ بر ايران ‌، لرستان‌ به‌ دو قسمت‌ لر بزرگ‌ و لر كوچك‌ تقسيم‌ شد . اتابكان‌ لر بزرگ‌ كه ‌اصلاً از كردان‌ شام‌ بودند ، از حدود نيمه‌ اول‌ قرن‌ هشتم‌ تا نيمه‌ اول‌ قرن‌ نهم‌ هجري‌ قمري‌ حكومت‌ كردند . اتابكان ‌لر كوچك‌ (1006 - 508 ه . ق‌) كه‌ چندين‌ امير معتبر داشتند ، موقعيت‌ خود را تا دوره‌ صفويه‌ حفظ‌ كردند و در سال‌ 1006 هجري‌ قمري‌ توسط‌ شاه‌ عباس‌ اول‌ منقرض‌ شدند . پس‌ از آن‌ حكومت‌ لرستان‌ به‌ خاندان‌ اميري‌ به ‌نام‌ حسين محول‌ شد كه‌ تا اوايل‌ دوره‌ قاجار حكومت‌ كردند . از آن‌ پس ‌، حكومت‌ لرستان‌ را گاهي‌ حكام ‌بروجرد و زماني‌ حكام‌ شوشتر به‌ عهده‌ داشته‌اند . استان‌ لرستان‌ از نظر فرهنگي‌ نيز يكي‌ از مناطق‌ ويژه‌ ايران‌ است‌ كه‌ مجموعه‌اي‌ از سنن‌ ديرين‌ و باستاني‌ را پديد آورده‌ است ‌. برخي‌ از پژوهشگران ‌، لران‌ را شاخه‌اي‌ از نژاد ايراني‌ مي‌دانند كه‌ در نيمه‌ اوّل‌ هزاره‌ اول‌ پيش‌ از ميلاد از شرق‌ درياي‌ خزر با اين‌ منطقه‌ مهاجرت‌ كرده‌اند . مردم‌ لرستان‌ كنوني ‌، با بختياري‌ها و كردها پيوند نژادي ‌دارند . زبان‌ مردم‌ اين‌ استان‌ لفري‌ و لَكي‌ است ‌. لك‌ها بيشتر در كوهدشت‌ و الشتر و لرها در اطراف‌ خرم‌آباد مستقرند . گويش‌هاي‌ لري‌ و لكي ‌، دستوري‌ ويژه‌ و واژه‌هاي‌ بي‌ شماري‌ دارند . استان‌ لرستان‌ داراي‌ سه‌ نوع‌ آب‌ و هواي‌ متفاوت‌ است‌ كه‌ عبارتند از : آب‌ و هواي‌ ناحيه‌ سرد كوهستاني‌ كه‌ زمستان‌هاي‌ سرد و تابستان‌هاي‌ معتدل‌ دارد و مناطق‌ بروجرد ، دورود ، ازنا ، نورآباد و الشتر را در بر مي‌گيرد . آب‌ و هواي‌ ناحيه‌ معتدل‌ مركزي‌ كه‌ بهار آن‌ از اوايل‌ اسفند آغاز و تا ارديبهشت‌ ماه‌ ادامه‌ مي‌يابد و شهرستان‌ خرم‌آباد در قلمرو اين‌ ناحيه‌ قرار دارد . آب‌ و هواي‌ ناحيه‌ گرم‌ جنوبي‌ كه‌ به‌ علّت‌ تأثير بادهاي‌ گرم‌ خوزستان‌ ، تابستان‌هاي‌ گرم‌ و زمستان‌هاي‌ نسبتاً معتدل‌ دارد و پلدختر و ناحيه‌ پايي‌ در قلمرو اين‌ نوع‌ آب‌ و هوا قرار دارند .

استان اصفهان

استان البرز

استان البرز سی و یکمین استان ایران است . در جلسهٔ هیئت دولت در تاریخ 12 بهمن 1388 لایحهٔ تأسیس این استان تصویب و به مجلس شورای اسلامی فرستاده شد . در ادامه با تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ 1389/۴/7 استان البرز بطور رسمی شکل گرفت . در این طرح پیشنهادی کرج به عنوان مرکز استان درنظر گرفته شده‌ است . این شهر در 20 کیلومتری غرب تهران و در حوزهٔ استحفاظی استان تهران قرار گرفته بود که با جمعیتی بالغ بر 1٬614٬626 نفر ، چهارمین شهر پرجمعیت ایران پس از شهرهای تهران ، مشهد و اصفهان محسوب می‌گردد . همچنین محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور در تاریخ 22 مرداد 1389 در نامه‌ای به وزارت کشور قانون تأسیس استان البرز که در جلسهٔ علنی دوم تیر 1389 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده بود و شورای نگهبان نیز آن را تأیید کرده بود ، جهت اجرا ابلاغ کرد . نام این استان از رشته‌ کوه البرز گرفته شده‌ است که بخش مهمی از آن از شمال این استان می‌گذرد . در تاریخ 22 شهریور 1389 با حضور وزیر کشور ، استانداری البرز رسماً شروع به فعالیت نمود . عیسی فرهادی به‌ عنوان نخستین استاندار البرز انتخاب شده‌ بود . در آبان 91 پخش آزمایشی شبکه استانی البرز با روزانه 3 ساعت برنامه آغاز بکار کرد و با شروع سال 92 به روزانه 8 ساعت رسید . شبکه استانی البرز در روز چهارم خرداد 92 بصورت رسمی و با روزانه 10 ساعت برنامه بصورت رسمی افتتاح گردید . به دلیل اینکه در استان البرز از همه اقوام ایرانی ساکن هستند ، این شبکه به شبکه وحدت و همدلی لقب گرفت .